Będąc na diecie, każdy chce ograniczyć ilość spożywanego cukru. Pomagają w tym zamienniki, a ksylitol jest właśnie jednym z nich. Sprawdź nasz artykuł na jego temat i dowiedz się o nim więcej!
Spis treści
Czym jest ksylitol i z czego jest?
Ksylitol jest jednym z najpopularniejszych i najzdrowszych zamienników cukru. Jest również nazywany cukrem brzozowym, ze względu na to, że pozyskuje się go głównie z drewna brzozowego.
Ksylitol należy do grupy alkoholi cukrowych (polioli), a więc związków chemicznie przypominających budową alkohol, ale z całkowicie odmiennymi właściwościami. Ze względu na swój słodki smak bardzo podobny do cukru, niską kaloryczność i niski indeks glikemiczny, ksylitol jest idealną alternatywą dla sacharozy czy syropu glukozowo-fruktozowego.
Samym wyglądem nie różni się od cukru – również jest on dostępny w formie drobniutkich, białych kryształków. Nie ma jednak zapachu.
Indeks glikemiczny ksylitolu
Indeks glikemiczny (IG) ksylitolu wynosi 8 – w porównaniu do stewii jest to większy indeks, ale cukier biały ma indeks glikemiczny na poziomie 70.
Dla przypomnienia – IG określa, jak szybko dochodzi do wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu posiłku.
Właściwości ksylitolu
Ksylitol charakteryzuje się niską wartością energetyczną i wolniejszym wchłanianiem w przewodzie pokarmowym. Oznacza to, że spożywanie go w małym stopniu podnosi poziom glukozy we krwi oraz nie stymuluje wydzielania insuliny.
Ze względu na niski indeks glikemiczny jest on zalecany cukrzykom i osobom z nadwagą, które chcą zrzucić zbędne kilogramy.
Wiele badań potwierdza przeciwbakteryjne działanie ksylitolu, a także pozytywny wpływ na odporność organizmu.
Podobnie jak stewia, jest stosowany w profilaktyce przeciwpróchniczej, pomaga w leczeniu próchnicy i chorób dziąseł – przywraca on właściwe pH śliny oraz hamuje rozmnażanie się bakterii.
Ksylitol zwiększa również przyswajanie wapnia przez kości poprzez zwiększanie ich mineralizacji. Pomaga uzupełnić drobne ubytki próchnicze. Zaleca się jego spożycie osobom chorującym na osteoporozę oraz małym dzieciom powyżej trzeciego roku życia (w tym wieku układ kostny kształtuje się).
Ze względu na właściwość hamowania rozwoju bakterii oraz drożdżaków, pomaga on w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu i pomaga w trakcie leczenia chorób bakteryjnych oraz grzybiczych.
Ksylitol działa przeciwzapalnie, zapobiega więc wielu schorzeniom na tle zapalnym. W połączeniu z zieloną herbatą i witaminą C zwiększa biodostępność wszelkich związków antyoksydacyjnych, które są obecne w liściach herbaty (katechin).
Wady ksylitolu
Zarówno WHO i FAO nie określiło zalecanej maksymalnej dziennej dawki spożycia ksylitolu, więc jest on bezpieczny dla ludzi bez względu na ilość.
U niektórych osób ksylitol może jednak wywoływać dolegliwości jelitowo-żołądkowe. Te efekty uboczne są niezwykle rzadkie i nie szkodzą zarówno osobom dorosłym, jak i dzieciom. Cukier brzozowy jest jednak szkodliwy dla zwierząt, a w szczególności psów – należy pamiętać, żeby trzymać go w bezpiecznym miejscu.
Ksylitol nie jest jednak odpowiedni dla osób z dolegliwościami żołądkowymi, a także tych, którzy cierpią na zespół jelita drażliwego. Podrażnia on ściany jelit, prowadząc do biegunki i bólu głowy.
Zastosowanie ksylitolu
Ksylitol można spotkać jako dodatek do żywności – jego symbol to E967. Jako substytut cukru został dopuszczony do stosowania w 35 krajach w Europie. Jako substancja dodatkowa do żywności, jest bezpieczny zarówno dla dorosłych, jak i dzieci.
Używany jest w produkcji napojów, gum do żucia, cukierków, wyrobów cukierniczych, jak również żywności dla diabetyków.
W branżach spożywczej i farmaceutycznej jest również stosowany jako środek słodzący, zagęszczający, a także stabilizator smaku, emulgator, substancja pochłaniająca wilgoć. Wykorzystuje się go również w produktach do higieny jamy ustnej ze względu na swoje przeciwpróchnicze działanie.
A jeśli chodzi o domowe warunki, to ksylitol można użyć wszędzie tam, gdzie jak dotąd używaliśmy cukier – może to być zarówno słodzenie kawy czy herbaty i pozostałych napojów, jak i do wypieków ciast oraz ciasteczek.
To, co musimy zapamiętać, to to, że z ksylitolu nie można zrobić karmelu, ponieważ nie ulega on krystalizacji.
Jak zamienić cukier na ksylitol?
W początkowej fazie przechodzenia z tradycyjnego cukru na ksylitol należy sprawdzić, czy taka zmiana nie jest dla nas szkodliwa – pomimo rzadkich efektów ubocznych, pamiętaj, że mogą wystąpić u Ciebie!
W pierwszym kroku najlepiej powoli zamieniać cukier na ksylitol – zamiast słodzić pierwszą kawę czy herbatę danego dnia cukrem, posłodź ją ksylitolem. Później dodawaj go do większej ilości napojów w ciągu dnia. W taki sposób przyzwyczaisz się do zamiennika cukru.
Pamiętaj jednak, żeby nie przekraczać zalecanej dawki 15 g (3 łyżeczki) jednorazowo! Jeśli słodzisz swoją herbatę więcej niż trzy łyżeczki, to po pierwsze przestań, a po drugie słódź dużo mniej. Potem możesz pomyśleć o ksylitolu.
Ksylitol – ile to cukru?
Pytanie trochę z serii masło maślane, w końcu ksylitol również jest cukrem (substancją słodzącą). Odpowiadając na to pytanie – można użyć tu proporcji 1:1. Używając łyżeczkę ksylitolu, otrzymamy podobny efekt jak przy użyciu cukru. Ważne jest jednak to, aby pamiętać, że używając zdrowego zamiennia cukru, mamy około 40% mniej kalorii w porównaniu do cukru.
Co lepsze ksylitol czy stewia?
Teraz stajemy przed odwiecznym problemem – który z zamienników cukru używać, ksylitol czy stewię?
Stewia, w odróżnieniu od ksylitolu dostarcza 0 kalorii, ksylitol to 240 kcal na każde 100 gram produktu (około 14 kcal w jednej łyżeczce).
Ksylitol, tak jak wspomnieliśmy wcześniej, może okazać się być nieodpowiedni dla niektórych i może działać przeczyszczająco. Nie jest również wskazany dla dzieci poniżej 3. roku życia.
Wadą ksylitolu jest również to, że działa drażniąco na ściany jelit, co może doprowadzić do biegunek oraz bólów głowy. Jeśli masz problemy z żołądkiem lub zmagasz się z zespołem jelita drażliwego – ksylitol nie jest dla Ciebie. Wybierz stewię!
