Ułożenie sztućców po jedzeniu

Blog przez żołądek do serca

Maciej

Niezły obżartuszek, ale tylko i wyłącznie w dobrej wierze! Pasjonata dobrego obiadu i krótkiej siesty. Laureat nagrody #mamOplaijobla
Ułożenie sztućców po jedzeniu

Odpowiednie układanie sztućców jest bardzo ważne. Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się jak odkładać sztućce – zaimponujesz każdej osobie!

Historia sposobu jedzenia

Na początku były palce. Nasz praprzodek posługiwał się nimi, jeszcze zanim zasiadł do pierwszego „stołu”. Był to w jego przekonaniu najwygodniejszy sposób jedzenia, nie miał z resztą pojęcia o żadnych sztućcach, nic więc dziwnego, że palce uważał za jedyne i najlepsze. Obyczaj praprzodka wcale nie zaginął, jak można byłoby przypuszczać. Statystyczne badania UNESCO wykazują, że 1300 milionów ludzi na świecie posługuje się przy jedzeniu wyłącznie palcami, a tylko 600 milionów łyżką, nożem i widelcem.

jak ułożyć sztućce ostrze noża

Który ze sztućców był pierwszy?

Na stole naszego praprzodka pierwszy pojawił się nóż, który pełnił zarazem funkcję narzędzia walki z napastnikami. Z nożem wyruszał praprzodek na polowania. Napastnikiem mógł być zarówno inny człowiek, jak i drapieżnik. Początkowo ciosany z kamienia, następnie wyrabiany z metalu, nóż figuruje w najstarszych przepisach uczących zachowania się przy stole.

Nasz savoir vivre jedzenia

Nóż zajmuje ważną pozycję na stole podczas posiłku i bodajże coraz ważniejszą, ponieważ kraje się nim coraz więcej potraw, i to takich, które do niedawna dzielono tylko widelcem. Wolno posługiwać się nożem przy siekanych sznyclach, plackach ziemniaczane i pierogach. Nie są to naturalnie nieprzekraczalne reguły i jeżeli ktoś woli kroić widelcem, np. knedle, kotlety z jarzyn, a nawet pierogi, nic nie stoi temu na przeszkodzie. Wyklucza się stanowczo używania noża przy makaronie, wszelkiego rodzaju kluskach, a także rybach (są specjalne sztućce), bigosie, jarzynach, móżdżku, sufletach, omletach, galaretkach – tu króluje widelec.

jak ułożyć sztućce po jedzeniu

Jak układamy sztućce?

Każda kultura posiada inny układ sztućców na stole przy posiłku. Powinniśmy pamiętać o tym, że każdy z elementów znajdujących się na stole ma swoją funkcję. Sztućce układa się po obu stronach nakrycia w kolejności użycia, pamiętając, że nie może ich być więcej niż trzy z każdej strony. Jeżeli więc po przekąsce będzie zupa, a po niej dwa dania, to łyżka do zupy wędruje na górę przed nakrycie – tam, gdzie leżą sztućce deserowe.

Nakrycie

W domach pielęgnujących tradycyjne obyczaje można spotkać podstawki pod sztućce, tzw. koziołki. Znajdują się one z prawej strony nakrycia, a na nich, oparte, widelec i nóż. W takim wypadku zęby widelca leży do dołu, a ostrze noża zwrócone w lewo. Łyżka musi znaleźć się nad talerzem. Po lewej stronie talerza leży serwetka złożona w trójkąt.

Nakrycia dla poszczególnych osób muszą być rozstawione symetrycznie (dla każdego po 60 centymetrów przy stole), a składają się na ogól z dużego płaskiego talerza i ustawionych na nim dwóch talerzyków do przekąsek. Przekąska rybna wymaga zmiany talerzyka i sztućców, jeżeli na drugą przekąskę podaje się np. wędlinę, sałatkę, kurę lub inne mięso w galarecie, czyli tzw. auszpik. Brzeg dużego talerza powinien być zrównany z krawędzią stołu. Talerzyki przekąskowe mogą być innego koloru niż reszta serwisu, trzeba tylko uważać na odpowiednie dopasowanie barw.

Noże

Noże układa się z prawej strony talerza, zwrócone doń ostrzem, równolegle do siebie, jeden po drugim, obok noży leży łyżka do zupy wybrzuszeniem ku dołowi. Może się zdarzyć, że do przekąsek potrzebny będzie nie tylko widelec, lecz także nóż. W takim razie kładzie się go obok łyżki zwrócony ostrzem do nakrycia, a z lewej strony widelec, zębami do góry.

Widelce i łyżki

Wszystkie widelce kładzie się z lewej strony, zawsze zębami do góry, a widelczyki deserowe – nad talerzem. Widelec do ryby kładzie się jak pozostałe, z lewej strony nakrycia, także zębami do góry. Jego odpowiednik – nóż do ryby – leży po stronie noży, czyli z prawej, a ponieważ różni się kształtem od zwykłego noża, leży podobnie jak łyżka, wybrzuszeniem do dołu. Nóż leżący na prawo od łyżki oznacza, że przed zupą będzie przekąska, po lewej stronie powinien znaleźć się jego odpowiednik – widelec do przekąski. Nad talerzem oprócz łyżeczki i widelczyka może leżeć deserowy nożyk. Używamy go, jeżeli do owoców nie będą podane nożyki na talerzykach. W jednym wypadku widelec znajdzie się po prawej stronie – tam gdzie noże i łyżka do zupy – mianowicie wtedy, gdy będzie jedynym sztućcem do przekąski. W takim razie zajmie pierwsze miejsce z prawej strony obok noża, a łyżka do zupy może powędrować przed nakrycie. Sztućce podobnie jak widelczyki deserowe różnią się od zwykłych widelców i bywają na ogół dwuzębne. Z lewej strony talerza w linii ukośnej chleb lub bułeczkę, obok leży mały nożyk do masła.

odkładanie sztućców jak odłożyć sztućce

Jak odkładać sztućce po posiłku?

Wiele osób trudzi się z tym jak odkładać sztućce po posiłku. Na pewno powinny przeczytać poniższy fragment wpisu na blogu, w którym odpowiadamy jak poprawnie ułożyć sztućce na stole.

Zupę (np. rosół) jada się łyżką, nie przechylając talerza; na jego dnie zostanie nie dopita reszta. Musimy ją poświęcić w imię zachowania elegancji przy stole. Łyżkę kładzie się do ust dzióbkiem lub bokiem. Obydwie metody są dobre. Anlgicy nie uznają innego picia zupy jak tylko bokiem łyżki, Francuzi zaś – odwrotnie. My raczej naśladujemy Francuzów, lecz nikt nie może mieć pretensji o anglomanię. Po skończeniu zupy łyżkę zostawia się na talerzu, także wtedy, gdy z jakichś powodów na chwilę przerywamy konsumpcje. Łyżka służy wyłącznie do zupy i nie można jej używać do niczego innego. Łyżkę do zupy lub do deseru zostawia się więc na talerzu. W jednym z przewodników po savoir vivre znalazłem pouczenie, że należy ją położyć na ornamencie widniejącym na brzegu talerza.

Widelec deserowy należy zostawić na talerzu z lewej strony łyżeczki. To pozornie niewielki szczegół, lecz warto go zapamiętać i stosować, gdy używa się obydwu sztućców.

Istnieje pewien system bezsłownego sygnalizowania, czy ma się ochotę na powtórzenie jakiegoś dania, czy też uznajemy naszą konsumpcję za skończoną. W wypadku pierwszym – chęć powtórzenia – widelec i nóż kładzie się skrzyżowanie na talerzu, w drugim wypadku – koniec konsumpcji – obydwa sztućce kładzie się równolegle obok siebie. Są to przepisy figurujące w kodeksach życia towarzyskiego nieco starszej daty, niemniej jednak ciągle jeszcze przestrzegane na bardzo wytwornych przyjęciach i w niektórych restauracjach.

Barszczyk, bulion i każdy rodzaj czystej zupy podanej w filiżance pije się jak kawę lub herbatę – bez pomocy łyżeczki, trzymając filiżankę za uszko. Gdy jednak w czystej zupie pływa groszek ptysiowy, łyżeczki używa się do wyławiania go. Używa się jej także, gdy podano filiżankę z dwoma uszkami; takiej filiżanki nie podnosi się do ust. Do zupy w filiżance podaje się łyżeczki do herbaty, nigdy większe.

Talerzyki deserowe podawane są po skończeniu głównych dań i mogą się znajdować na stoliku pomocniczym. Jeżeli przewidziane są dwa desery, np. ser i po nim coś słodkiego, to potrzebne będą dwa rodzaje sztućców leżące przed nakryciem. Ser kroi się łopatką podaną razem z nim an drewnianej płycie sera. Po nałożeniu sobie jednej lub więcej porcji (nie wypada przesadzać – wystarczą dwie lub najwyżej trzy) spożywa się go widelczykiem i nożykiem leżącymi nad nakryciem.

ułożenia sztućców ząbki widelca

O czym jeszcze pamiętać?

  • Nie należy wypijać resztki pozostałego w kompotierce soku, przechylając do ust. Takiego postępowania trzeba zdecydowanie, choć może z żalem, zaprzestać,
  • Pestki z owoców pływających w kompocie wypluwa się na łyżeczkę, po czym kładzie się na płaskim spodeczku służacym za podstawę komptierki. Nie należy kłaść ich z powrotem do kompotu ani do popielniczki, której – nawiasem mówiąc – nie powinno jeszcze być na stole,
  • łyżeczką jada się mniej skomplikowane desery, jak np. gruszki po kardynalsku,
  • kruche, rozpryskujące ciasteczka można bez obawy popełnienia błędu brać w palce, nie ma w tym nic niewłaściwego. Gorzej jest z ciasteczkami, które po naciśnięciu łyżeczką lub widelczykiem „rozłażą się” na talerzyku. Do nich praktyczniej jest używać łyżeczki niż widelczyk, a palce są tu nieprzydatne, niezbyt wytworne byłoby umazać się kremem, którym ciasteczka są nadziane,
  • niektóre osoby jedzą pączki – wytworniej to niż palcami, chociaż nie jest to w pełni zakazane.
trzonek widelca lewej krawędzi talerza

Ułożenie sztućców jest od długiego czasu kwestią dyskusyjną wśród historyków i filozofów. Chodzi tutaj o savoir vivre. Sztućce zostały stworzone z określoną funkcją, zamysłem, wszystkie powinny pozostać używane do dnia dzisiejszego. Ustawienie sztućców na stole czy ułożenie sztućców po posiłku powinny być pielęgnowane z taką samą dbałością jak każda historia, legenda czy mit. Żyjemy w czasach, gdy zapomina się o tym jak się sztućce odkładamy, jak odpowiednio posługiwać się sztućcami podczas posiłku.

Tak jak zostało to wspomniane już powyżej – nie wszędzie powinno zostawiać się sztućce. Na talerzu powinny pozostać także sztućce w odpowiedniej kolejności i z dbałością.

ostrze noża skierowane krawędziach talerza